Ένα χρόνο πριν δεν είχα ιδέαν. Αργότερα και για γκομενικούς λόγους μάθαμε το facebook. Και λίγες μέρες νωρίτερα, ανακαλύψαμε το MySpace. Θέλω να γράψω μερικές εντυπώσεις για αυτά τα δύο site δικτύωσης.
Facebook
Όταν έκανα log-in πρώτη φορά πέρσι τον Ιούνιο, χάθηκα σε ένα πλήθος δυνατοτήτων που πήρε περίπου 1 ώρα να μάθω. Φιλικό περιβάλλον, χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις σε θέματα πληροφορικής, μπορούσες να ποστάρεις απλά και γρήγορα, να ανεβάσεις φωτογραφίες. Είχα ενθουσιαστεί. Το πιο περίπλοκο σημείο του –αν μπορεί κανείς να το πει έτσι, ήταν τα δικαιώματα πρόσβασης στα διάφορα μέρη του προφίλ. Έχοντας ζήσει στον κόσμο του UNIX για αρκετά χρόνια, το θεώρησα τετριμμένα δεδομένο, ότι θα έπρεπε να είναι έτσι και το χάρηκα αρκετά όταν ανακάλυψα την ύπαρξη αυτών των ρυθμίσεων..
Μέσα σε λιγότερο από μία εβδομάδα είχα περίπου 40 φίλους, μέσα στους οποίους συγκαταλέγονταν, κολλητοί, συμμαθητές, πρώην και συγγενείς. Πολύ γρήγορα ανακάλυψα όλους μου τους συμμαθητές, συμφοιτητές ακόμα και πρόσωπα από το πολύ παρελθόν μου, που είχα ξεχάσει την ύπαρξή τους ή απλά μου ήταν αδιάφοροι.
Κάθε μέρα είχαμε feeds από νέα, που είχαν να κάνουν με απλές καθημερινές δραστηριότητες, όπως η δουλειά, το μαγείρεμα, τα ψώνια, η διασκέδαση και φυσικά συναισθηματικά θέματα, όπως σχέσεις και χωρισμοί. Σύντομα ανακαλύψαμε, ότι μπήκε και το youtube δυναμικά στο παιχνίδι. Ότι μπορούσε κανείς να το δει στο youtube, μπορούσε εύκολα, απλά και γρήγορα να περάσει στα news feed του facebook. Μικρά video, στιγμιότυπα από πολύ δημοφιλείς σειρές της tv, pop μουσική, ελαφροέντεχνη. Και φυσικά λογοτεχνία, από Κική Δημουλά, μέχρι Σονάτα του Σεληνόφωτος και Ρίτσο. Ένας σωρός από γνώσεις που διαβάσαμε και μάθαμε στα καθώς πρέπει σχολικά χρόνια, ή και αργότερα στα φοιτητικά. Εμφανίστηκαν τα groups, με την ανάγκη για ταύτιση και επιβεβαίωση να ξεχειλίζει. Και όχι μόνο. Κάθε οργάνωση, κερδοσκοπική ή μη, είχε και από ένα group.
Αρκετά αργότερα ήρθε και η νέα μορφή του facebook, με πιο στρογγυλεμένο layout, ένα βήμα πιο κοντά στα Windows Vista, λένε αρκετοί –και μάλλον έχουν δίκιο. Κάθε πράγμα που ήθελες να ποστάρεις μπορούσες [και έπρεπε] να το κάνεις υπό την καθοδήγηση φιλικά άγρυπνων οδηγιών. Αρχίσανε και έρχονταν ένα σωρό applications με πρόσβαση σε βαθιές λειτουργίες του facebook, και φυσικά πολλές μα πολλές εφαρμογές τύπου ψυχολογικών test που διαβάζει ο κόσμος στο cosmopolitan. Τέλος, ήρθε και το like button, που ήταν μία μεσοβέζικη επιλογή για να πεις ότι σου άρεσε μία δημοσίευση, κυρίως όταν βαριόσουν να εξηγήσεις το γιατί.
Κάθε κοινωνικό φαινόμενο όπως τα γεγονότα του Δεκέμβρη του 2008, ή η οικονομική κρίση, σχολιαζόταν κατά τρόπο όμοιο με αυτό που αναπαρήγαγαν τα ΜΜΜ, κυρίως του φάσματος των ηλεκτρομαγνητικών συχνοτήτων. Δηλαδή, διαμαρτυρία χωρίς διέξοδο.
Είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον, η προσέγγιση σε θέματα ερωτικού περιεχομένου. Μπορώ να καταθέσω την εμπειρία μου σε ότι έχει να κάνει στις gay επαφές. Ένα διάστημα είχα profile στο [δημοφιλέστατο στους gay κύκλους] GayRomeo, όπου δημοσίευα την ίδια φωτογραφία με αυτή που είχα και στο facebook. Εκείνο τον καιρό, περίπου προσέθετα 4-5 άτομα την ημέρα στις επαφές μου. Στην αρχή δεν είχα καταλάβει περί τίνος επρόκειτο, καθώς όλα γίνονταν "συγκεκαλυμμένα" και θα εξηγήσω αμέσως. Στην ουσία αυτές οι επαφές ήταν cross-site επισκέπτες που είχαν δει τη φωτογραφία μου στο romeo και με έκαναν add στο facebook – χωρίς φυσικά να αναφέρουν ποτέ τίποτα. Αξίζει να σημειώσω ότι μετά από 6 μήνες έντονης κοινωνικής(;) δραστηριότητας στο facebook, δε γνώρισα κανένα αξιόλογο άτομο για να διατηρήσω και περεταίρω επαφή. Σε αντίθεση με την «απροκάλυπτη» προσέγγιση σε site γνωριμιών, από όπου προέκυψαν εξαιρετικά ενδιαφέροντες άνθρωποι. Σύμφωνα με μαρτυρίες, η κατάσταση αυτή ήταν παρόμοια και στις ετεροφυλοφιλικές σχέσεις.
Σε γενικές γραμμές, το facebook μου έχει αφήσει την εικόνα ενός πολύ κουτσομπολίστικου site, που καθοδηγεί τις ανάγκες των χρηστών του σε μία κατεύθυνση εξάρτησης, κάτω από την ψευδαίσθηση της εξατομίκευσης σε μία βαρετή mainstream κουλτούρα.
MySpace
Μου είναι άγνωστο τί θα αναφέρω σε 10 μήνες από τώρα για το MySpace, αλλά 10 λεπτά αφού έκανα sign up, βρισκόμουν χαμένος σε ένα απύθμενο πηγάδι ρυθμίσεων και εργαλείων και μόνο μετά από 2 μέρες συνεχούς προσπάθειας κατάφερα –ομολογουμένως με περηφάνια, να έχω ένα profile ακριβώς στα μέτρα μου. Αν θες να μην έχεις ένα κοινότυπο προφίλ στο MySpace, είναι πολύ χρήσιμο να είσαι καλός γνώστης τεχνολογιών Web 2.0 (HTML, CSS, XML, JavaScript) και τότε μπορείς να ζήσεις μία παραμετροποίηση χωρίς προηγούμενο. Σίγουρα η προεπιλεγμένη αισθητική του MySpace απέχει μακράν από τη συνήθη δική μου –και υποθέτω αρκετών άλλων, κυρίως υπέρμαχων του μινιμαλισμού. Στα μεγάλα μείον, θέλω να προσθέσω τις εξαιρετικά βαριές σελίδες. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι το MySpace είχε κυρίως κοινό από της μεσοαστικές τάξεις των ισπανόφωνων αμερικάνων σε αντίθεση με το facebook που ξεκίνησε από το ακαδημαϊκό κοινό της «ανώτερης» κοινωνίας των καλών πανεπιστημίων της άλλης πλευράς του Ατλαντικού. Αν όμως η αισθητική του MySpace είναι εξαιρετικά περίεργη ή ξένη, το ίδιο το site σου δίνει τη δυνατότητα, αν είσαι αρκετά μερακλής, να κάνεις ένα προφίλ αγνώριστο. Άγνωστο αν είναι από λάθος ή όχι στο interface μπορείς να εξαφανίσεις μέχρι και τις διαφημίσεις από το προφίλ σου. Σίγουρα όλα αυτά δεν είναι απλά. Όμως είναι εξαιρετικά φίλα προσκείμενα στη φιλοσοφία RTFM που διέπει τον κόσμο του *nix. Και αυτό είναι ένα μεγάλο plus τουλάχιστον για εμένα.
Οι δυνατότητες του MySpace φαίνεται σε πρώτη φάση να μην υστερούν σε κάτι από αυτές του facebook. Ότι κάνει το ένα, κάνει και το άλλο. Με τη διαφορά ότι στο MySpace πρέπει να κάτσεις να το ψάξεις και λίγο (ή πολύ). Η εσωτερική δομή του MySpace δείχνει προκλητικά απλή, και η πληροφορική μας έχει διδάξει ότι το απλό είναι συχνά και καλύτερο.
Αν και έκανα sign up σε σχετικά ώριμη φάση για το MySpace (και αφού είχε ήδη υιοθετήσει τα Web 2.0 standards), αδυνατούσα να βρω αρκετούς από τους στενούς φίλους μου εκεί μέσα, για δύο λόγους. Είτε γιατί δεν είχαν profile, είτε γιατί –σε αντίθεση με το facebook, αρνούντο πεισματικά να μιλήσουν για αυτό. Έτσι λίγες μέρες μετά το πρώτο log in, βρίσκομαι με ούτε μια χούφτα φίλους, κυρίως φρικιά της νύχτας –καλή ώρα, ωστόσο πολύ ενδιαφέρουσες προσωπικότητες, που προέρχονται κυρίως από το χώρο της τέχνης. Ούτως ή άλλως το MySpace μαζεύει τέτοιο κοινό. Τα news feeds είναι πολύ περιορισμένα και σίγουρα –από ότι έχω δει μέχρι τώρα, οι θεματικές που θίγουν είναι αν μη τι άλλο, εναλλακτικές. Μα πολύ ενδιαφέρουσες. Αν κάτι με γοητεύει είναι οι μουσικές επιλογές των χρηστών. Κάθε προφίλ και μία μουσική. Στη συντριπτική πλειοψηφία των προφίλ που συνάντησα βρήκα πολύ όμορφες μουσικές, και ενδιαφέροντα πειραματικά projects. Ευτυχώς, τα video clips με τα γνωστά ελληνικά σκυλάδικα απουσιάζουν, αφενός μεν γιατί εμμέσως η χρήση του youtube δεν ενθαρρύνεται ενδογενώς –όμως αν κάποιος θέλει έχει τη δυνατότητα να ποστάρει αυτό που θέλει, αφετέρου δε, γιατί απλά αυτές οι επιλογές είναι ξένες στο κοινό του MySpace.
Βρίσκω εξαιρετικά θετικό το γεγονός ότι το myspace ενθαρρύνει τη δημιουργικότητα των χρηστών του, έστω και αν αυτό οδηγεί σε άσχημη (αλήθεια τί είναι άσχημο;) αισθητική. Είναι ενδιαφέρον να διαχωρίσει κανείς το politically correct όμορφο, από το συνειδητά άσχημο. Αν μη τι άλλο, καθένας εκεί μέσα έχει το θάρρος των επιλογών του.
